Lezione
4
Menu
- Vocabolario
- Grammatica
- Testi
- Esercizi
- Indice
delle lezioni
Vocabolario
SINGOLARE
|
PLURALE
|
ITALIANO
|
áit
fem
|
áiteacha |
luogo |
báisteach
fem |
|
pioggia |
bean
fem |
mná |
donna |
cabaire
|
cabairí |
persona
loquace |
candáil
fem |
|
asta(ing) |
ceann
|
ceanna |
capo,
fine, tetto, uno |
cearc
fem |
cearca |
gallina |
cláirseach
fem |
cláirseacha |
arpa |
coláiste
|
coláistí |
college |
Éireannach
|
Éireannaí |
persona
irlandese |
feadaíl
|
|
fischiare |
fuacht
|
|
freddo |
Gaeilge
fem |
|
lingua
irlandese |
Gaeltacht
fem |
Gaeltachtaí |
zona
dove si parla irlandese |
moladh
|
moltaí |
elogio,
consiglio |
náisiún
|
náisiúin |
nazione |
póca
|
pócaí |
tasca |
pota
|
potaí |
pentola,
vaso |
sagart
|
sagairt |
prete |
scéalaí
|
scéalaithe |
narratore |
scian
fem |
sceanna |
coltello |
scian
|
phóca |
coltellino
tascabile,temperino |
solas
|
soilse |
luce |
talamh
|
taltaí |
terreno,
terra |
tír
|
tíreacha |
campagna,
terra |
Éirinn
|
|
Irlanda |
álainn |
|
bello, amabile |
aoibhinn |
|
piacevole, delizionso |
beag
|
|
piccolo |
breá
|
|
buono,
bello |
cinnte
|
|
certamente,
sicuramente |
deas
|
|
simpatico,
piacevole |
dona
|
|
cattivo,
malato |
iontach
|
|
meraviglioso,
straordinario |
leisciúil
|
|
pigro |
maith
|
|
buono,
bene |
mór
|
|
grande |
olc
|
|
cattivo,
diabolico, malvagio |
réasúnta
|
|
ragionevole
(-lmente), onestamente |
a
|
|
(particella
vocativa) |
an
|
|
il,
lo, la |
ar
su
ar an choai (*) |
|
in
ogni caso, a ogni modo, comunque |
aríst
|
|
di
nuovo |
b'fhéidir
|
(seguito
da go/nach) |
forse |
bhoil
|
|
bene
(parola di pausa) |
(*)La n finale di aon non viene pronunciata
in questa frase.
Grammatica
- PARTICELLA
VOCATIVA
A Ch´it ! Cáit
An bhfuil tú ansin, a Bhríd ? Ci sei Bríd
?
La particella vocativa a (non accentata) causa
lenition nel nome successivo.
- GENERE
In Irlandese un sostantivo può essere maschile
o femminile. Nei vocabolari di ogni lezione i nomi femminili
verranno segnati; tutti gli altri sostantivi sono maschili.
- Principi
generali Non c'è nessuna regola assoluta
per determinare il genere. Ci sono comunque, alcuni
principi generali:
- I
nomi che determinano i maschi (umani e, dove si
fa distinzione, animali). Ad esempio Máirtín,
uncail 'zio', tarbh 'toro', e le occupazioni originariamente
associate agli uomini, ad esempio sagart 'prete',
sono tutti maschili.
- I
nomi che descrivono le femmine, ad esempio Cáit,
bean 'donna', cearc 'gallina' e i nomi di paesi
e lingue, ad esempio Éirinn 'Irlanda',
Gaeilge 'Irlandese', sono quasi tutti femminili.
- Altrimenti,
i sostantivi che terminano con una consonante
aperta tendono ad essere maschili, ad esempio
gasúr 'un bambino', e quelli che terminano
con una consonante stretta sono femminili, ad
esempio muintir 'gente'
- Oltre
a questi principi generali:
- I
sostantivi che terminano con le seguenti desinenze
sono principalmente maschili:
-án cup´n tazza
-ín cailín ragazza
-úr gasúr bambino
-ún náisiún nazione
-as doras door
-(ái)ste coláiste college
(nomi "agenti")
-óir/eoir múinteoir insegnante
-aire cabaire persona loquace
-éara feilméara contadino
-aí scealaí narratore
-adh moladh lode
(con due sillabe)
-a cóta giacca (con poche eccezioni)
(costruito dal nome)
-ach Éireannach Irlandese (abitante)
(con una sillaba)
-ch fuacht freddo (con poche eccezioni)
- I
sostabtivi con le seguenti desinenze sono principalmente
femminili:
-óig/eoig fuinneoig finestra
-áil candáil vendere all'asta
-aí feadaíl fischiettare
(più di una sillaba)
-acht Gaeltacht Zona dove si parla irlandese
(nomi di masse)
-seach cláirseach arpa
- AGGETTIVI
- Uso
predicativo
Níl Bríd mór. Bríd non
è grande.
Tá Cáit agus Páidín sásta.
Cáit e Páidín sono contenti.
Circa otto aggettivi che indicano un'opinione soggettiva
(quando non è qualificata da un avverbio) prendono
la particella non accentata go. Se l'aggettivo
inizia con una vocale, si prefissa h :
Tá sé go maith E' bene/buono
go breá buono
go deas bello,simpatico
go dona cattivo
go haoibhinn piacevole
go hiontach meraviglioso
go hálainn bellocattiv, malvagio
go holc wicked
- Modificano
e seguono direttamente i sostantivi nel singolare:
Tá gasúr mór ansin. C'è un grande
bambino li.
Tá fuinneoig mhór anseo. C'è
una grande finestra qui.
Tá bean mhór bhreá ansin. C'è
una gran bella donna li..
Un aggettivo che segue direttamente e modifica un
nome femminile subisce lenition. Go non viene
richiesto con aggettivi che indicano un giudizio soggettivo
in questo caso.
- LENITION
DELLE CONSONANTI STRETTE l, n
Tá Máire leisciúil anseo. La pigra
Máire è qui.
Lenition delle lettere l o n non viene mostrata nello
scritto, ma viene fatta attraverso la pronuncia da qualcuno
che parla dialetto.
TESTI
Mapa
Eile
'A
Cháit, an bhfuil mapa ann ?'
'Tá mapa ann cinnte.'
'Tá go leor tíreacha ar an mapa. Tá
Meireacá ansin agus tír mór eile anseo.'
'Níl an solas go maith anseo. Níl fuinneoga
ar bith ann.'
'Tá lampa maith anseo.'
'Anois, cá bhfuil Éirinn agus cá bhfuil
Conamara ?'
'Tá Éirinn anseo agus tá Conamara ansin.'
'An bhfuil Conamara mór ?'
'Tá sé réasúnta mór.'
'Cá bhfuil Ciarraí ? An bhfuil Gaeltacht ann
freisin ?'
'Tá go leor Gaeilge ansin freisin.'
'An bhfuil coláiste ann ?'
'B'fheidir go bhfuil ceann ann. Níl mé cinnte.
Tá áit dheas ansin agus tá Gaeltacht
bheag ann freisin.'
PEICTIÚIR
Bhoil,
tá peictiúir go leor anseo ar aon chaoi. Nach
bhfuil siad go deas ? Tá Cáit agus bean bhreá
eile ansin agus tá mná mná eile anseo.
Tá peictiúir deas eile anseo ach tá
báisteach ann agus níl ann solas go maith.
Tá sagart ansin agus bean Pháidín agus
Éireannach eile anseo. Tá siad go hiontach
! Tá ceann iontach eile anseo. Tá rudaí
go leor ar an talamh ansin. Tá teach Bríd
anseo agus tá cearc mhór agus pota beag ann.
Tá ceann álainn eile ansin agus tá
cláirseach mhór agus scian phóca ansin.
Tá siad go hálainn.
|