FORUM

Lezione 8

Menu

  1. Vocabolario
  2. Grammatica
  3. Testi
  4. Esercizi
  5. Indice delle lezioni

Vocabolario
SINGOLARE
PLURALE
ITALIANO
aois fem.   età, secolo
coicís fem.   forthnight
cois fem. cosa gamba, piede
croí croítí cuore
deartháir deartháracha fratello
dínnéar dínnéir cena
driofúr fem. driofúracha sorella
eochair fem. eochracha chiave
laethanta giorno
óige fem.   giovane
posta postaí lavoro, posto, ufficio postale
scéal scéalta racconto, notizia
scoil fem. scoileanna scuola
súil fem. súile occhio
trathnóna tráthnónaí serata
uair fem. uaireanta tempo, ora, occasione
úlla úllaí mela
Ruairí   (nome d'uomo)
Úna   (nome di donna)
cloisim   Io sento (odo)
sílim   Io penso
tigim   Io capisco
cantalach   di cattivo umore, nervoso
ceart   giusto, corretto
dána   baldo, coraggioso
fliuch   bagnato
marbh   morto
sean   vecchio
tuirseach   stanco
uilig*   tutto, del tutto, interamente
na   i, le, gli (art.det. plurale)
arú amáireach dopodomani
arú annuraidh   l'anno scorso
arú inné   l'altro ieri
go háirithe   specialmente
go hiondúil   generalmente
  Sii!
bígí   Siate!
bíodh   lascia...
be bídís   lasciate...
be ná   (vedere la lezione)
  se
mara   se .. non, a meno che

* Pronunciato come se fosse scritto "uiliog"

NOTE AL VOCABOLARIO:

  1. Tráthnóna può essere usato in modo avverbiale, ad esempio
    Beidh sé anseo tráthnóna 'Lui sarà qui in serata';
    Bhí sé anseo tráthnóna 'Era qui di sera'.
  2. Seo chugainn e seo caite vengono usati nelle seguenti espressioni:
    an tseachtain (an mhí, an bhliain) seo chugainn 'la prossima settimana (mese, anno)';
    an tseachtain etc. seo caite 'la scorsa settimana etc.'.
Grammatica
  • L'IMPERATIVO DEL VERBO TÁ

    Affermativo
    Bí anseo amáireach ! Sii qui domani!
    Bígí anseo amáireach ! Siate qui domani!
    Bíodh Cáit anseo amáireach ! Che Cáit sia qui domani!
    Bídís anseo amáireach ! Che essi siano qui domani!

    Bíodh può anche venir usato con sé, sí, e muid; attenzione alla pronuncia prima della "s" stretta! (vedere la Lezione 7).

    Negativo
    Ná bí anseo amáireach ! Non essere qui domani!

    Ná viene usato per negare tutte le forme dell'imperativo.

  • LE CLAUSOLE 'SE'
    • Affermativo
      Má bhíonn Máirtín ann, bíonn Cáit sásta.
      Se Máirtín è qui, Cáit è (normalmente) soddisfatta.

      Má 'se' lenisce tutte le forme verbali (ad eccezione di tá, ad esempio Má tá ...).

    • Negativo
      Mara bhfuil tusa sásta, ní beidh mise sásta
      Se tu non sei contento io non sarò contento.

      Mara 'se ... non, a meno che' provoca eclipsi ed è seguito da una forma dipendente.

    • Futuro
      Má bhíonn Máirtín ann, beidh Cáit sásta.
      Se Máirtín ci sarà, Cáit sarà contenta (soddisfatta).
      Mara mbeidh Máirtín ann, ní bheidh Cáit sásta.
      Se Máirtín non ci sarà, Cáit non sarà contenta.

      Dopo má, il futuro si esprime usando il presente abituale, ad esempio bíonn.

    • Nelle risposte
      Ach tá mé sásta ! Ma io sono contento!
      Bhoil, má tá ! Bene, se è così (va bene così).

      Má / mara possono venir utilizzati come risposta con la solita eliminazione del pronome soggetto (vedere la Lezione 6) per esprimere "se non è cos', allora va bene".

     

  • L'ARTICOLO DEFINITIVO (SINGOLARE)
  • Prima di un sostantivo femminile
    Tá an chloch anseo. La pietra è qui
    Tá an fhuinneoig mhór ansin. La grande finestra è lì.
  • L'articolo lenisce il sostantivo femminile seguente, ad eccezione di quelli che iniziano per t e d, che tendono a resistere alla lenition dopo la n; ad esempio an tine 'il fuoco' e an deoch 'il drink'.

    Bhí an tseachtain go mhaith. La settimana era buona.
    Tá an tsráid bheag ansin. La piccola strada è lì.

    L'articolo prefissa una t ai sostantivi femminili che iniziano con una s, seguita da una vocale o dalle lettere l, n, r. La s inoltre non viene pronunciata. Qualsiasi t prefissata acquisisce le sue qualità dalla vocale successiva o dalla consonante, ad esempio stretta in an tseachtain, aperta in an tsráid. La t viene prefissa anche quando l'articolo segue una preposizione: ar an tsráid sulla strada, faoin tsúil sotto l'occhio

  • Prima di un sostantivo maschile che inizia con una vocale
    Tá an t-úlla anseo. La mela è qui.
    Tá an t-éan ansin. L'uccello è lì.
  • L'articolo prefissa una t al sostantivo maschile che inizia con una vocale.

  1. USI DELL'ARTICOLO DETERMINATIVO
    1. Sostantivi usati in senso generale
      Tá an óige go maith. La gioventù è buona (bella).
      Ní bhíonn an t-Éireannach leisciúil. (L') Un Irlandese di solito non è pigro.
      L'articolo si usa quando si parla in modo generico.
    2. Esprimere una relazione fra un'entità e le sue parti
      Tá an teach go deas, ach tá an doras go dona.
      La casa è carina, ma la porta è fatta male.

      Tá mé go mhaith, ach tá an chois tinn.
      Io sto bene, ma il mio piede è dolorante.

      Quando non ci sono dubbi su chi o che cosa è il proprietario, si può usare l'articolo. Questo è di solito il modo per esprimere possessione quando ci si riferisce ad un oggetto che possiede, ad es. teach.

TESTI

MUINTIR RUAIRÍ (31K)
Tá teach deas compóirteach ag Ruairí agus ag Úna ar an tsráid mhór in aice leis an scoil. Tá cupla gasúr óg anois ann agus tá posta maith ag Ruairí. Bhíodh máthair Úna ann ach tá sí marbh anois. Bhí aois mhór ag an mbean agus ní raibh an croí go maith. Bíonn deartháir Ruairí, Páidín, ann anois is aríst. Níldriofúr ar bith ag Ruairí.

DONNCHA (32K)
Ní fheicim Donncha go minic anois. Ar ndóigh, tá sé sean agus bíonn sé tuirseach go minic, go háirithe tráthnona. Go hiondúil, bíonn sé cineál cantalach leis an ngasúr anseo. 'Bí ciúin !' a deir sé í gcónaí, nó 'Ná bí dána mar sin !' Cloisim go raibh an chois tinn aríst an mhí seo caite agus bhí sé coicís ar an leaba. Sílim nach bhfuil an chois ceart ó shin. Má bhíonn sé go maith an tseachtain seo chuigainn, beidh sé anseo aríst.

AN SCOIL (42K)
Tá an scoil anseo. Tá sí mór go leor. Tá neart múinteóirí anseo, cé nach bhfuil mórán gasúr uilig ann. Tá posta ag athair Pháidín anseo. Uaireanta, má bhíonn an aimsir go dona, bhíonn an dínnéar ag na gasúir anseo. Inné agus arú inné bhí sé fliuch agus bhí na gasúir bheaga uilig tuirseach agus cantalach. Ar ndóigh, má bhíonn siad tuirseach, go hiondúil bíonn siad dána freisin. Má bhíonn tseachtain uilig fliuch, deir na múinteoirí go mbíonn sé go dona. Tigim an scéal go maith.

 

Ursula Castaldo - 2001